Martı dergisi editörlerinden bazen konu önerileri gelir. Yazmak isteyene, duygusu ya da sözü olana fırsattır aslında konu başlıkları. Türkiye’yi terk etmek başlığı da bunlardan biriydi.
İlk aklıma gelen Cahit Sıtkı Tarancı’nın Memleket isterim şiiri oldu. Ne demişti şair;
Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.
Memleket isterim
Ne başta dert, ne gönülde hasret olsun;
Kardeş kavgasına bir nihayet olsun.
Memleket isterim
Ne zengin fakir, ne sen ben farkı olsun;
Kış günü herkesin evi barkı olsun.
Memleket isterim
Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun;
Olursa bir şikâyet ölümden olsun.
Sonrası terk etmek kavramından yola çıkıp vatanı terk etmek üzerine odaklanmak istedim. Terk etmek bir eylemse, nasıl bir eylemdi. Terk etmek bazen tekil bazen çoğul bir eylemdi. Sonuçları da tekil ya da çoğul olmasına göre değişiyordu. Şimdilerde buna bir de tekil başlayıp çoğul devam eden bir eyleme dönüşme hali eklendi.
Terk etmek, olduğu gibi bırakmak, öfke, zorlama, bağlantı kurmama ya da bağlantıları dondurma, koparma, tükenmişlik, sevgisizlik, kızgınlık, sorumluluktan kaçma, bencillik ve belki de biraz narsistlik içermiyor muydu?
Bir kadın, erkek, evlat, okul, mahalle, tutuğun futbol takımını terk etmekse yapılan eylem; sahibine de eylem yapılana da kısa ya da uzun acı hissi ile beraberdir gelir. Eğer terk edilen ülken, seni tanımlayan nüfus kâğıdın, bayrağın, doğduğun toprak, sahip olduğun dostlar arkadaşlar, akrabalar, derin düşüncelere ya da çok kahkaha ve eğlenceye daldığın yerler ise durum farklıdır. Bu defa terk ediş çok yönlüdür ve içinde bolca özlem, sitem, kayboluş ve isyan vardır.
Ülkemizin ekonomik ve idari koşullarından rahatsız olan, ümidini kesen, konfor alanı zarar gören, ekonomik kaygıları artan pek çok nitelikli, meslek sahibinin çözüm bileti oldu, terk etmek. Belki de Cahit Sıtkı gibi duygusal bir memleket talebi yoktu, terk edenlerin.
Yetmişli yıları, yabanı geçici yurt tutmayı hatırladım. İkisinde de özne aynıydı, daha refah bir yaşam standartı. Bu gidişi diğerinden ayıran içindeki duygu, isyan ve kaygıydı. Gidenler döner mi bilinmez. Ama her giden eninde sonunda bir memleket ister. İçinde kardeş kavgasının olmadığı, herkesin evi barkı olduğu, sevgi ile doldurduğu.
Öfkenin, kederin, dünyasal beklentilerin az olduğu, sevginin ve eşitlik duygusunun kök saldığı, güzel günlerin özlemiyle.
Ayşem Kaya
