Dünyada birçok ülke bu soruyu soruyor: “Neden mutsuz oluyoruz ve ne yapabiliriz?” Aslında çok küçük ayrıntılarda gizli mutluluk kavramı da, biz farkında değiliz…
Haftasonu TEDx konuşması için Frankfurt’taydım.
Konuşmamın başlığı ”Mutluluk yanılgısı: Okullar nasıl mutsuz çocuklar yetiştiriyor?’’du.
Bir kez daha gördüm ki hangi kültürden ya da milletten olursa olsun herkes mutlu olma ve kabul görme çabası içinde… Almanya, Amerika, Danimarka, Romanya, Türkiye, İsveç, Fransa ve Fas gibi ülkelerden gelen dinleyiciler hep aynı soruyu soruyor: Neden mutsuz oluyoruz ve ne yapabiliriz?
Mutluluğun Kaynağı
Mutluluğun en önemli kaynağı kabul görmek.Ama kabul görme ihtiyacını nasıl karşıladığınız çok önemli. İç kaynaklı mı, dış kaynaklı mı?
Dış Kaynaklı Kabul
Bazı insanlar kabul ihtiyaçlarını; para, başarı, mevkii, ünvan, ün, veya seks gibi dış kaynaklar ile sağlıyor. Kabul ihtiyacını dış kaynaklara bağlayanların mutlu olması çok daha zor.
Çünkü sonu yok ve kontrol sizde değil. Örneğin, para ile mutlu olmaya çalışan kişi sürekli para kazanmak zorunda. Sürekli para kazansa bile, dış kaynaklı olduğu için kaybetme riski var. Bu da mutsuzluk kaynağı. Zaten dış kaynakları bir bütün olarak kabul edebiliriz. Para isteyen kişi, ün de ister, başarı da, güç de.
İç Kaynaklı Kabul
Kabülünü iç kaynaklar ile sağlayanlar çok daha mutlu. Çünkü mutlu olmaları kendilerine bağlı. Kontrol edebilirler.
Nedir bu iç kaynaklar? Kimlikleri, değerleri ya da ilişkileri…
İlişkilerin Önemi
Aslında ilişkiler o kadar önemli ki, bana göre insanlar zaten sadece diğer insanlar ile var olabilir.
Örneğin, bir araştırmada kişilere 20 dolar veriliyor ve bu parayı kendileri için harcamaları isteniyor. Başka bir gruptan da bu parayı başkaları için harcamaları isteniyor.
Parayı başkaları için harcayanlar, kendini çok daha mutlu hissediyor.
Yine başka bir araştırmada insanlar arkadaşları ile bir saat sohbet ediyor. Başka bir grupta bir saat yalnız bir etkinlik yapıyor.
Sohbet edenler zamanın nasıl geçtiğini anlamazken, yalnız etkinlik yapanlar zamanın farkında. Yani insanlar başkası ile zaman geçirince hem zamanı dolu dolu yaşıyor, hem de daha mutlu.
İnsan insan için yaratılmamış olsaydı, psikolojik yapı bu şekilde oluşmazdı.
Dostlarınıza, arkadaşlarınıza ve ailenize zaman ayırmanız bundan dolayı çok önemli.
Neden Dış Kaynaklı?
Peki, insan insan için yaratıldıysa, neden herkesin mutluluğu iç kaynaklı değil?
Burada işte ailenin önemi devreye giriyor.
Çocuk ilk olarak annesi ve babasıyla zaman geçiriyor. En baştaki bu ilişkiler koşulsuz ama sonra aile koşullar koymaya başlayınca, yani başarı beklentisi, uslu çocuk ol beklentisi, ayıplama gibi, çocuk ilişkilerinin kabul için yeterli olmadığını düşünüyor. Bu durumda çocukta farklı yollar ile onay görme ihtiyacı ortaya çıkıyor.
Başarılı, zengin ve popüler olmaya çalışıyor.
Unutmayın, çocuklarda dış odaklı bir onay ihtiyacı oluşturursanız ve çocuk başarısız olursa, bu sefer alkol, madde ya da seks bağımlısı olur.
İç Kaynaklara Bağlı Koşul
Sonuç olarak, mutlu olmanın bana göre tek yolu var. Onay ihtiyacını dış kaynaklar ile değil, iç kaynaklar ile sağlamak.
Dış kaynaklı bir çocuk yetiştirdiyseniz, bunu değiştirmeniz mümkün.
Çocuğunuzu onun iç kaynaklarına koşul koyarak sevin. Örneğin, yüksek not beklemeyin ama elinden gelenin en iyi yapmasını bekleyin.
Bu durumda herkes mutlu olacaktır.
Özgür BOLAT
