Selim İleri bu kitabında İstanbul’u sadece bir şehir olarak değil, yaşayan bir varlık gibi anlatıyor. Konuşuyor onunla, dertlerini, şikayetlerini dinliyor. Bir şehri anlatan diğer bütün kitaplardan işte bu yüzden farklı bir konumda. Ruhu var bu kitabın. O ruh, Selim İleri’nin kendine has üslubuyla daha da zenginleşiyor. Özellikle Boğaziçi’ni anlatırken yazarın şiirselliği doruk noktasına ulaşıyor. Mekan tasvirleri çok etkileyici. Daha önce hiç görmemiş olsanız bile o yerleri, her birini saatlerce gezmiş gibi hissediyorsunuz. Sadece mekanlar değil, bu şehirde yaşamış, nefes almış, gülmüş, mutlu olmuş, hüzünlenmiş insanlar da Selim İleri’nin sımsıcak anlatımıyla tekrar hayat buluyorlar. Yeniden içlerine çekiyorlar İstanbul’un havasını.
Şair Nigar, Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sait Faik, Nazım Hikmet, Neriman Köksal, Mimar sinan, Edmondo de Amicis… Her biri, edebiyat sevdalısı o zarif adamın kaleminde teker teker çıkıveriyorlar hayal dünyalarından.
Kitap çeşitli bölümlerden oluşuyor:
Yaşarken
Edebiyatın tanıklığı
Mutfaktan
Çevre
Sanat tarihi
Hatırlayış
Bu bölümler de kendi içlerinde alt bölümlere ayrılıyorlar. Her bölümün kendi içinde bir tarzı, kendine has bir naifliği var.
Selim İleri çok iyi bir gözlemci ve gözlemlediklerini sevgisini katarak aktarıyor okuyucusuna. Özenle seçtiği sözcüklerle yüreğinizi eline geçiriyor siz farkında bile olmadan. İstanbul’un Tramvayları Dan Dan, özellikle edebiyat tarihiyle ilgilenenler için gerçek bir hazine. Yazarların, şairlerin,edebiyatçıların İstanbul’unu adım adım gezdiriyor okuyucusuna. Şehrin her bir köşesi, edebi bir anlatımla ayrıntılı olarak tanıtılıyor. Onlarca mekan, Taksim belediye gazinosu, perili evler, Beyoğlu, Beylerbeyi, konaklar, köşkler, yalılar birer birer resmigeçit yapıyorlar zihnimizde.
Hele tramvayın son seferini anlattığı bölüm var ki, sanki sevgiliden ayrılışın hazin hikayesi. Sevgili demişken, Türkan Şoray’a duyulan aşkın o en masumane halinin kaleme alınışı ne kadar saf ve duru bir güzellikte.
Bu kitap sadece bir şehri tanıtan bir eser değil, edebi derinliği olan bir anlatı aynı zamanda. İstanbul’un yazar için önemini kavrıyoruz kitabı okudukça. Şehrin, geçmişine, anılarına, sırlarına doğru gizemli bir yolculuğa çıkıyoruz. Ve bu yolculuk boyunca şiirlerle, öykülerle, hatıralarla, umutsuz aşklarla, hatta yemek tarifleriyle buluşuyoruz. İstanbul’un her daim üzerinde dolanan o hüzün kokusu bu kitapla ulaşıyor bize kadar.
Yüreğiniz tutkuyla bağlıysa bu şehre, içinizi döktüyseniz bir köşesine bir gün, ağaçlarından birine yasladıysanız bedeninizi, denizine karıştıysa gözyaşlarınız, sevdiğinizi beklediyseniz yollarında, yıldızına baktınızsa bir gece vakti özlemle, bu kitap sizin için…
Aytül Bingöl
Yazan: Selim İleri
Yayınevi: Doğan Kitap
Basım Tarihi: 2008
Sayfa Sayısı: 223
