IQ’su 46 olan zihinsel engelli Joe Arridy 1936 yılında, tren vagonlarının etrafında dolanırken polislerin dikkatini çeker. Şüphelenirler ondan… Oysa Joe hep tren raylarında gezinmekte, trenleri izlemektedir. O aralar Colorado’da 12 ve 15 yaşındaki iki kız kardeş tecavüze uğramış ve 15 yaşında olan öldürülmüştür. Katili ABD’de her yerde aranmaktadır. Joe karakola götürülür, ifadesi alınır. Yanlış bir itirafta bulunması için manipüle edilir. Zavallı Joe, kendisine her söyleneni onaylayan bir gençtir. Hayır demeyi bilmediği ve dolayısıyla suçlamaların hepsini kabullendiği için tutuklanır. Bu arada üç psikiyatrist, bu kadar düşük bir zekâya sahip bir insanın asla cinayet planı yapma yetisi olmadığını iddia ettiği halde, Joe hakkında idam kararı verilir. Hücrede on sekiz ay artı yedi gün boyunca ölümü bekleyen genç aslında kendince iyi vakit geçirmektedir; kollarını hücreden dışarıya uzatarak, kurmalı oyuncak trenini her gün koridora bırakır ve diğer tutuklular da tren önlerinden geçerken ellerini hücrenin dışına uzatarak vagonları devirip tekrar kaldırırlar ve treni Joe’ya geri yollarlar. Böylece diğer tutuklular Joe’nun oyun arkadaşları olmuşlardır. Hüznü tanımayan bu genci gardiyanlar dahil herkes sevmektedir. Ölmeden önceki son arzusunun ne olduğu sorulduğunda verdiği yanıt: ‘Dondurma’ olur. Dondurmasını çocuksu bir mutlulukla, iştahla yer. Ama kendisine birazdan ölüme gideceği söylendiğinde, yüzündeki gülümsemenin yerini şaşkın bir ifade alır. Onun için hiçbir anlam taşımayan ‘Gaz odası’ kavramını da ilk defa duymuştur. Hücreden çıkarken oyuncak trenini elinden bırakması istendiğinde trenine sıkıca sarılır, öper onu ve içini çeke çeke ağlayarak hücresindeki yatağının üstüne bırakır. İki refakatçinin ortasında gaz odasına doğru ilerlerken kafasını geriye, hücresine doğru çevirir, bakışları treninde takılı kalır. 23 yaşına yeni girmiştir o günlerde. Altı yaşındaki bir çocuğun zekâsına sahip olduğu için ölüm cezasının anlamını bile bilmeden ölümün soğuk kucağına düşer. Gaz odasında gardiyanlardan Roy Best’in ağladığı ve Joe Arridy ölüm hücresinde yaşayan en mutlu adamdır’ dediği kayıtlara geçmiştir.
2011 yılında Colorado valisi Bill Ritter, Joe’yu infazdan tam 72 yıl sonra affeder ve ‘Arridy’i affetmek, Colorado tarihindeki bu trajik olayı geri alamaz’ demekten de kendini alamaz.
Bazen sözün bittiği yerde buluyoruz kendimizi… Hele ki bir insanın hayatı söz konusuysa kızgınlığımızı, öfkemizi ve üzüntümüzü ifade edemiyoruz, sözcükler yetersiz kalıyor.
Nevin Tali Ölçer
