Gabriel García Márquez
Kırmızı Pazartesi kitabında kan donduran bir namus cinayeti ve bunu tüm halkın bilmesine rağmen kimsenin kılını kıpırdatmaması anlatılır.
Márquez, 1940’lı yılların sonunda Kolombiya’da bir ilçede meydana gelen ve ailesini de yakından ilgilendiren gerçek bir cinayet üzerinden anlattığı Kırmızı Pazartesi için “İpleri elimde tuttuğum en iyi romanım” demişti. Annesi Marquez’e “Ben ölene kadar bu olayı yazma’ ya da ‘Olayın tanıklarını rencide edersin, onların bunu unutmasını bekle” demiştir.
Romanın geçtiği yer
Aslında kurbanın sadece bir olasılığa bağlı olarak katledildiği bir roman olan ve bu katledilişin ardından haklılığı ya da haksızlığı sorgulanabilen kırmızı pazartesi kitabında olayların gerçekleştiği yet Kolombiya eyaletinin bir kasabasıdır.
Bunun dışında romanda yer ve mekân açısından Santiago’nun evi, evin ön kapısı, evin arka kapısı, Santiago’nun nişanlısının evi, meyhane, Angelio Victorio’nun evi, rıhtım gibi mekânlardan bahsedilmektedir
Hikâyenin meydana geldiği zaman
Hikâye içerisinde yazar geniş zaman kullanmıştır. Bir bakmışsınız Arapların kasabaya geliş yıllarına gidilmiş, bir bakmışsınız Santiago’nun öldürüldüğü güne. Tabi bunun yanında Angela’nın evlendiği günler, Santiago’nun ölümünden sonraki zaman ustalıkla yer almış kitapta. Örneğin Santiago piskoposu görmek için sabah 5.30’da kalkmıştı.
Romanda belirgin olarak Santiago’nun uyanışından yarım saat sonra evden çıktığı belirtilmiş ve son gününden sadece bir saat daha yaşayacağı vurgulanmıştır. Bu da zaman olarak olayın sabah saatlerinde olduğunu göstermektedir. Öte yandan romanda zamanlama olarak olaylar anlatılırken farklı geçişler de mevcuttur. Yani zamanda yazar bir ileri gitmiş bir geri… Romanda geçmiş, gelecek ve bugün geçişleri ile hareketli zaman kullanılmıştır
Roman Kahramanları:
Santiago Nasar Angela’nın ilişki yaşamış olan ve bu durum yüzünden Angela’nın kardeşleri tarafından öldürülmek üzere aranan karakterdir
Yazar, Santiago Nasar’ın eski arkadaşı.
Placida Linero, Santiago’nun geldiğini fark etmeyen ve yüzüne kapı kapatan annesidir.
İbrahim Nasar, iç savaşlar nedeniyle oraya gelen Arap uyruklu bir babadır. Santiago’nun babasıdır.
Victoria Guzmán, Nasar ailesini sevmeyen aşçılarıdır. Ne Santiago Nasar’ı ne de babasını seviyor
Divina Flor, Angela Victorio’nun kızı olup, cinayet konusunda uyarı yapmayan kişidir.
Pedro/Pablo Vicario, cinayeti işleyen ve Santiago’yu öldüren, normalde kasaplık yaparak evin geçimini sağlayan Angela’nın erkek kardeşleridir.
Clotilde Armenta, Pablo ve Pedro’nun Santiago’nun geleceğini tahmin ederek beklediği yerin, meyhanenin sahibi olup, sütçünün sahibidir.
Piskopos, Santiago’nun yanına silah almadan çıkmasını sağlayan aynı zamanda güzel giyinerek evin ön kapısından çıkışını tetikleyen, adaya geldiğinde gemiden hiç inmeyen bir kişidir.
Cristo Bedova, planı Santiago’ya bildirmek için tüm şehri dolaşarak Santiago’yu arayan tıp öğrencisidir. Yazarın ve Santiago’nun ortak arkadaşlarıdır.
Margot, Santiago’dan hoşlanan yazarın kız kardeşidir
Jaime, yazarın erkek kardeşi olup, pazartesi sabahı giyinik olan tek insan o olduğu için annesine eşlik eden kişidir.
Luisa, Santiaga’nın üstüne kapı örten gerçek annesi olmayan kişidir. Vaftiz annesidir.
Bayardo San Román, çok geniş bir bilgi birikimine sahip olan cinayetin işlenmesinden altı ay önce kasabaya gelen kişidir. Angela Vicario ile evlenme hazırlıkları içerisine giren kişidir.
Angela Vicario, Bayardonun bakire olmadığını anladığı karısı olup, cinayetten on altı yıl sonra tekrar evlendiği kişidir.
Poncio Vicario, Angela’nın babası olup, Angela’dan bilgi alan kişidir.
Purísima del Carmen (Pura Vicario), Angela’nın annesi olup, Bayardo’nun sorularla dolu karısıdır. Vicario ailesinde Bayardo’nun geçmişiyle ilgili soruları olan tek insan.
Alberta Simonds, Bayardo’nun annesi olup, ünlü bir generalin eşidir.
General Petronio San Román, ünlü bir general olup, karısı tarafından hakkında çok sayıda soru bulunan Bayardo’nun babasıdır.
Dul Xius, eşinin ölümü üzerine satmak istemese de teklife dayanamayıp Bayardo’ya evi satan kişidir.
Doktor Dominis, oturulan bölgede bulunan doktordur.
Luis Enrique, profesyonel şekilde gitar çalabilen erkek kardeş olup, yazarın kardeşidir.
Yazarın rahibe kız kardeşi, kitap boyunca adı kullanılmayan kişidir.
Mercedes Barcha, yazarın karısıdır.
María Alejandrina, Cervantes, Santiago Nasar’ın delice bağlandığı kadın olup, hayat kadını olan kişidir.
Faustino Santos, Vicario ikizlerinin sözlerinin sarhoş palavrası olduğunu düşünenlerin aksine onlara inanan tek kasaptır.
Leandro Pornoy, cinayetten haberdar olan polis memuru olup, pazartesi sabahı Vicari kardeşlerle konuşan kişidir.
Don Rogelio, geceleri meyhaneyi işleten Clotil’in kocasıdır.
Kurmay Albay Don Lázaro Aponte, otopsiden sonra vejeteryan olan Belediye başkanı olup aynı zamanda eski bir subaydır.
Hortensia Baute, evinin önünden geçen kardeşleri görünce cinayetin çoktan işlendiğini sanan kişidir.
Prudencia Contes, Pablo Vicario’nun nişanlısı. Cinayetin işlenmesi gerektiğini düşünüyor.
Peder Carmen Amador, otopsiyi yapmak zorunda kalan kişidir.
Flora Miguel, Santiago’nun ölümünden sonra bir teğmenle kaçan Santiago’nun nişanlısıdır.
Sorgu yargıcı, cinayetin işlenmesinden kısa bir süre önce hukuk fakültesini bitirmiş adı bilinmeyen edebiyata düşkün kişidir.
Polo Carillo, Santiago’yu sevmeyen elektrik santralinin sahibidir.
Fausta López, Santiago’yu sevmeyen Polo’nun karısıdır.
Indalecio Parto, Santiago’yu öldüreceklerini bildiği halde onu sorun geçti zannederek uyarmayan arkadaşıdır.
Yamil Shaium, İbrahim Nasar ve ailesiyle bölgeye gelen son Araplardan olup, ailenin dostudur.
Poncho Lanao, Nasar ailesinin bitişik komşusudur.
Argénida Lanao, kitapta adı gecen Poncho’nun kızıdır.
KONUSU
Kırmızı Pazartesi romanında Santiago Nasar isimli karakterin iki kardeş tarafından öldürülmesi anlatılıyor fakat kitabı farklı kılan bu cinayetin tüm kasaba tarafından bilinmesi fakat kimsenin buna engel olamamasıdır
Santiago Nasar, bulundukları bölgedeki zengin Arapların başı sayılan genç ve zengin kişidir. Küçük yaşta babası ölmeden evvel bir kız ile nişanlanmış, düğün hazırlıkları içerisindedir. Şehrin en zengin ve çapkınları arasında bulunmaktadır. Evindeki hizmetçiyle, hizmetçinin kızıyla bile arasında münasebet bulunmaktadır. Yıllardır ertelenen düğünü seneye Noel ‘de yapılması kararlaştırılmış, hazırlıklara başlanmıştır. Evde annesi ve hizmetlileriyle birlikte yaşamaktadır. Bir gün şehre bir yabancı gelir.
Bayardo San Román, şehre geldiğinde çok gizemli biri gibi sayılmaktadır. İşinin ne olduğu, nereli olduğu, bu şehre niçin geldiği gibi akıllarda bir ton soru bırakmıştır. Halk bunları merak etse de kimse bunu ona sorma cesaretini gösteremez. Bir zaman sonra şehre evlenmek için uygun bir kız aradığını ve o kızı bulmak için de şehir şehir, ülke ülke gezdiğini söyler.
Bayardo, bir gün bir meyhanede otururken meydandan annesiyle beraber geçen Angela Vicario’yu görür ve orada bulunanlara onunla evleneceğini söyler. Onu ciddiye almazlar, çünkü Bayardo dut gibi sarhoştur. Lakin Angela’nın ailesiyle konuşur ve anlaşırlar. Bayardo San Roman oldukça zengin olduğundan, şölen gibi bir düğün merasimi tertip eder. Gecenin sonunda, Angela’yı da alarak düğün hediyeleri olan üstü açık bir arabayla evlerine doğru uzaklaşırlar.
Ancak bu evlilik sadece altı saat sürer. Sabah olunca Bayardo, Angela’yı düğün hediyeleri ile birlikte ailesinin evine götürür çünkü gelin bakire değildir. Bayardı bu durumu Angela’nın annesi ve kardeşlerine anlatarak bakire olmayan birini kabul edemeyeceğini söyler.
Bayardo San Román l, Angela’nın bakire olmadığını Angela’ın annesine söyler. Çok katı kuralları bulunan anne, Angela’ya bir süre eziyet ettikten sonra, bu günahı kiminle işlediğini söylemesini ister. Döverek zorla söylettiğinde ise kız Santiago Nasar’ın adını verir. Ancak baskılara rağmen olay hakkında detay vermez ve Santiago’nun yerini söylemez. Bundan sonra Pablo ve Pedro ellerine iki büyük kasap bıçağı alarak Santiago’yu öldürmek için yola çıkarlar.
Piskopos o sabahın erken saatlerinde gemiyle kasabaya gelecektir. Santiago Nasar’da herkes gibi onu karşılamaya gider. Angela’nın ağabeyleri de bu durumun farkındadır. O saatlerde açık olan tek mekân Clatilde Armante’nin meyhanesidir. Erkek kardeşler, Santiago Nasar nasıl olsa buradan geçecek diye düşünerek meyhanenin önünde beklemeye başlar. Pablo ve Pedro aslında Santiago’yu öldürmek istemezler, bu yüzden belki biri onları durdurur diye o ana kadar karşılaştıkları herkese cinayet planlarından bahsederler. Ancak kimse onları ciddiye almaz. O ana kadar, öldürüleceğini Santiago hariç herkes bilmektedir.
Angela’nın ağabeylerinin Santiago’yu öldüreceğini öğrenen belediye başkanı yanlarına giderek bıçaklarını ellerinden alır ve onları vazgeçirmeye çalışır. Buna rağmen Pablo ve Pedro yeni bıçaklar satın alır ve tekrar meyhanenin önünde Santiago’yu beklemeye devam ederler.Bu sırada Santiago Nasar, en yakın arkadaşı Cristo Bedoya ile evine doğru gitmektedir. Ardından Bedoya ile yolları ayrılır. Evine ulaşmadan önce nişanlısı Santiago’yu yanına çağırır. Olaydan haberi olan nişanlısı Santiago’nun kendisine yazdığı aşk mektuplarını biriktiği kutuyu Santiago’ya geri verir ve gitmesini ister. Olaydan haberi olmayan Santiago Nasar oldukça şaşırır ve yeniden evine doğru yola çıkar. Pablo ve Pedro onu takip etmeye başla. Santiago Nasar tam evinin ön kapısından içeri gireceği sırada, annesi Plâcida Linero Pablo ve Pedro’nun eve doğru koştuğunu görür ve kapının önünde olduğunu fark etmediği oğlu Santiago’nun yüzüne kapatırı. Pablo ve Pedro, Santiago’yu defalarca kez ölümcül yerlerinden bıçaklarlar. Santiago, arka kapıdan eve girer ve mutfağın ortasında birkaç dakika içinde tüm organları dışarıya çıkmış bir halde ölü bulunur.
Bunun üzerinde kasabada skandal patlar. İki kardeş cezaevine konulur. Damat kasabadan kaçar. İkizler üç yıl hapis yatar. Sebeplerinin namus davası olması sebebiyle cezaları hafifletilmiştir.
Aradan zaman geçtiğinde Angela, Bayardo San Román’a âşık olur. Ve tam on altı yıl boyunca ona mektup yazmayı hiç bırakmaz on altı yıl sonunda ise Bayardo San Román ile Angela birleşir.
Oktay Valunya
