İş Yerinde Zorbalık-Mobbing – Bullying

Zorba kişiler aslında kendilerine güveni olmayan, kendinde gördüğü, eksikliklerini başkalarını küçük düşürmeye çalışarak gideren, ikiyüzlü, riyakar, hoşgörüsüz, aşırı kontrolcü ve kıskanç kişilerdir. Kurban olarak seçtikleri kişinin herhangi bir zor anında onunla alay ederek, kendi yetersizliklerini yenmeye çalışırlar.

İş yerinde mobbing hayatımıza giren yeni kavramlardan. Kimsenin yaşamayı arzu etmeyeceği iş yerinde zorbalık, kariyer dünyasında çok ilgi çeken konulardan biri. Mobbing’in Türkçe’de birebir karşılığı olmamasına rağmen; iş yerinde zorbalık, taciz, baskı, psikolojik şiddet, iş yeri terörü ,v.b. terimlerin bir bütünü olarak kabul edilebilir.

İş yerinde zorbalık sayıları gittikçe artan uluslararası bir problem olarak birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de karşımıza çıkıyor. Birçok yönden çocukların, gençlerin okulda ve okul dışında yaptıkları zorba davranışlarla (bullying), iş yaşamında karşılaşılan durumun arasında pek bir fark yok. Yapılan araştırmalar, zorba davranışların sadece çocuklar arasında yaşanmadığını ortaya çıkarmıştır. Çünkü zorba kişi bu davranışları çocukluğundan ve okul yıllarından başlayarak beraberinde iş yaşamına da getiriyor.

Zorba kişiler aslında kendilerine güveni olmayan, kendinde gördüğü, eksikliklerini başkalarını küçük düşürmeye çalışarak gideren, ikiyüzlü, riyakar, hoşgörüsüz, aşırı kontrolcü ve kıskanç kişilerdir. Kurban olarak seçtikleri kişinin herhangi bir zor anında onunla alay ederek, kendi yetersizliklerini yenmeye çalışırlar.

İş yerinde zorbalığın göstergeleri
Zorbanın çocuklukta yaşadığı aile içi şiddet, aşırı ben merkezci davranışları, kontrolcü tavırları, narsist kişiliği v.b. özelliklerini, çalıştığı işyerinde davranışa dönüştürmesi ile bir gün siz de onun kurbanı olabilirsiniz.

Böyle bir iş arkadaşı ya da amirle çalışma olasılığı da bir anda sizin is yaşamınızı kabusa dönüştürebilir.

Ve sonrasında, zamanla çok hevesle başladığınız işinize gitmek istemez, kendinizi isteksiz, yorgun, haksızlığa uğramış, öfkeli ve çaresiz hissedersiniz. Çalışma motivasyonunuz ve iş veriminiz azalır. Bu belirtiler gerçekleştiğinde herhangi bir önlem almazsanız ileriki aşamalarda kendinize olan güven duygunuzu yitirirsiniz ve uyku bozuklukları, kilo kaybı, ülser, depresyon, ağlama nöbetleri, panik atak v.b. strese bağlı ciddi sağlık sorunları ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu durum zamanla arkadaş ve aile iliskilerini de olumsuz etkiler.

Eğer:
-Çözümlenemeyen bir çatışma ve baş edilemeyen bir durum varsa,
-İş yerinde aşağılanma ve tehdit edilme durumu ile karşılaştıysanız,
-Grubun dışında bırakılıyorsanız,
-Herkesin önünde küçük düşürülüyorsanız,
-İş performansınız hakkında haksızca eleştiriliyorsanız,
-İşten atılma ile tehdit ediliyorsanız,
-Hakkınızda asılsız dedikodular çıkarılıyorsa,
-Etnik ve dinsel kimliğinize sataşma varsa
-Bazı konularda sizden bilgi saklanıyorsa
-Yükselme ve terfi yolları kapatıldıysa,
-Başarılı olmanız engelleniyorsa,
-Bazı konularda sizinle alay ediliyorsa

Eğer bu davranışlardan bazıları size sürekli ve bilinçli olarak yapılıyorsa ve amaç sizi işten ayrılmaya zorlamak ya da işten atılmanızı sağlamak ise, ortada kasıtlı olarak yapılmış bir davranış var ise, o zaman siz iş yerinde zorbalığa maruz kalmışsınız demektir.

Zorba için kimler mükemmel kurban?
İşinizi mükemmel derecede iyi yapıyorsanız, iş arkadaşlarınızla iyi ilişkiler kurabiliyorsanız, çevrenizde sevilen, sayılan bir kişi iseniz, dürüst, güvenilir, iş yerine bağlı, iş değerleri ve ilkelerinden ödün vermeyen biri iseniz, yaratıcı ve özgür ruhla çalışıyorsanız, sizin yetenekleriniz ve eğitiminiz bir çok kişiden üstün ise,
SİZ , ZORBA İÇİN “MÜKEMMEL BİR KURBAN”SINIZ.
 
Bir kurban olarak bununla başa çıkmak için öncelikle:

1.Hislerinize hakim olun ve duygusal davranmayın.
Zorbalar insanları duygusal anlamda manüpile etmekten zevk alır. Sakin ve mantıklı olun ve bu durumla başa çıkmasını bilin.

2.Kendinizi suçlamayın.
Araştırmalar gösteriyor ki suç kendinizde değil, size bu davranışları yapanda. Asla kendinize güveninizi kaybetmeyin ya da asla bir konuda yetersiz ve yeteneksiz olduğunuzu düşünmeyin. Onlar sizi genellikle akıl oyunları ile yenmeye çalışıyorlar, gerçekte işinizde göstermiş olduğunuz performansa göre değil.

3.İşinizde yapabileceğinizin en iyisini yapın.
Eğer işinizi yeterince iyi yapmıyorsanız, bazen işe geç geliyorsanız ya da öğle saatini normalden fazla uzatıyorsanız bu gibi davranışlar ile zorbanın eline fırsat vermiş olursunuz.

4.Her şeyi dosyalayın, not edin.
Size karşı yapılanları, ne zaman yapıldığını, olayın nasıl başladığını v.b. bilgileri defterinize ya da kişisel bilgisayarınıza not edin ama asla bunu ofiste bırakmayın. E-mail’leri, notları saklayın ve zamanı geldiğinde İnsan Kaynakları Yöneticisi’ne verecek kanıtınız olsun.

5.Destek grubu oluşturun.
O iş yerinde çalışan diğer arkadaşlarınızla iyi ilişiler kurun, kendinizi sevdirin. Böylece zorba size tavır aldığında diğerlerini yandaş olarak kandıramaz.

6.Yardım isteyin.
Eğer birisinin size zorba davranışta bulunduğunu düşünüyorsanız bunu size yardım edebilecek kişilerle paylaşın. Bunu yaparken de dikkatli olun. Çünkü o kişi güveneceğiz biri olmalıdır.

7. Bir uzmandan yardım alın.
Eğer size yapılan zorba davranışlar sizin fiziksel ve zihinsel sağlığınızı etkiliyorsa, bu stresle başa çıkmak için bir uzman yardımı gerekecektir.

8.Sağlıklı olun.
Egzersiz yapın, sağlıklı beslenin, iyi uyuyun.

9.Kendinizi eğitin.
Şirketin zorbalık hakkındaki politikaları, hukuksal olarak neler yapılabileceği gibi. Zorbalık hakkında ne kadar çok şey bilirseniz bununla başa çıkma başarınız da artacaktır.

10.Asla zorba davranışta bulunan kişiyi değiştirebileceğinizi düşünmeyin.
Onu değiştiremezsiniz. En iyi yapacağınız şey bu durumu nasıl en iyi şekilde, yara almadan idare edebilmek olmalıdır. Önemli olan bu durumu şirketinizin anlayıp, ona göre tavır almasıdır. Şirket çalışanların ihtiyaçlarını en iyi şekilde gözlemleyerek onlara güzel bir iş ortamı hazırlamalıdır. En kötü senaryo ise ya işi bırakacaksınız ya da zorba ve yandaşları ile uzun bir kavga ve çatışma sürecine hazırlıklı olacaksınız.