Bugün, annem öldü. Belki de dündür. Bilmiyorum. Huzur evinden bir telgraf geldi. “Anneniz öldü. Cenazesi yarın kaldırılacak, saygılar.” Bundan bir şey anlaşılmıyor. Belki de dün ölmüştür.
Annesinin ölümü, Mersault gibi tepkisiz bir birey için pek önemli değildir. Mersault hayatı yaşamaya değer görmeyen, ölümü bile rahatsız edici bir doğallıkla kabullenebilen bir bireydir. Sevgilisi Marie’ye karşıda duyarsızdır. Yüzüne karşı onu sevmediğini söyler ama evlenmeyi de kabul eder.
Hayatı istediği arzu ettiği şekilde yaşamakla beraber, hayatı sorgulamayı ve başına gelen olaylar yüzünden üzülmeye değer görmemektedir. Onun bu tutumu çevresindeki insanlar tarafından anlaşılmaz ve garip bulunur. Ve ansızın, plansız ve tesadüfen gelişen bir cinayet sonunda her şey kontrolden çıkar. Mersault kendine yabancılaşmasını şu sözlerle aktarmıştır.
Yani bu işin benim dışımda görülüyor gibi bir hali vardı. Her şey, ben karıştırılmaksızın olup bitiyordu. Kaderim bana sorulmadan tayin olunuyordu. (…) İyi düşününce söylenecek bir şeyim olmadığını anlatmaktaydım. Kendi kendimi seyrediyormuş gibi bir hisse kapıldım.”
Herkes bilir ki hayat yaşamak zahmetine değmeyen bir şeydir, aslında 30 ya da 70 yaşında ölmenin önemli olmadığını bilmez değilim, çünkü her iki halde de başka erkekler ve kadınlar gayet tabii olarak yaşayacaklar ve bu binlerce yıl devam edecektir. (….) İnsan madem ki ölecektir, bunun nasıl ve ne zaman olacağının önemi yoktur.
Burada vurgulanmak istenen dünya boş ve manasız bir yerdir. İnsan, hayat, toplum saçmadır. Sonuç olarak Mersault, gözlemci, umursamaz, olanları kabullenmiş, hayatı derinlemesine düşünmeyen aşırı uçta bir kimsedir. Ölüm yaklaştıkça kendine karşı farkındalığı artmakta ama bunu da umursamamaktadır. Yargıç ve savcıların mütalaalarından sonra ölümü kabul etmiş ve kayıtsızca ölümü beklemektedir.
YABANCI
Albert Camus (1913-1960)
Can Yayınları
Şerife Çetinkaya
