Çoğumuz kukladan yapılan Pinokyo’nun hikayesi ile büyüdük. Onunkine benzer yüzlerce hatta binlerce hikâye olsa da Pinokyo gibi bazı kahramanlar, nesiller boyunca varlığını sürdürmeye devam ediyor. Bunun nedeni, öykünün taşıdığı derin anlamlar olabilir. Mesaj doğrudan olmadığı için bilinçli bir şekilde reddedilmezken, arkadan dolanarak mistik bir güce kavuşuyor sanki. Doğrudan mesaj verme çabası, zihnin bilinçli kısmı tarafından kabul görmez. Zihin için farklı bir düşünce her zaman tehdittir. Verilmek istenen bilgi semboller ile gizlenirse, bilinçli zihin bunu farkına varmaz.
Klasik bir ‘kahramanın yolculuğu’ ögelerini barındıran Pinokyo’nun yaşamı, ne gibi bir mesaj veriyor olabilir? O, sadece yalan söyleyince burnu uzayan bir kukla çocuk mudur? Yoksa çoğumuzun gerçekleri söyleyemeden, kendimizi ifade edemeden yaşadığı bir tiyatronun parçası mıdır?
Pinokyo ve Balinanın Karnı
Pinokyo derininde varoluşumuzun doğasını anlatan sıra dışı bir öykü. Aydınlanma için gerekli olan yolculuk unsurlarının hepsi mevcut: Maceraya doğru atılma, krizle karşılaşma ve her şeye rağmen kazanılan bir zafer… Zaferden sonra eskinin ölümü ve yeniden doğuş.
Balinanın Karnı’na girdiğindeki bölüm Pinokyo’nun yaşadığı dünyadan kopması, mevcut kukla kişiliğinin ölümünü temsil ediyor. Özgür iradesinin dışındaki güçler tarafından yönetilen bir kukla olan dönemin sonunda gelen Pinokyo, ilk defa rahme girmektedir. Aile, toplum ve diğer tüm kuralların yönettiği Pinokyo ölümü ile yüzleşecek ve ‘ölmeden ölecek’ ve yeniden doğacaktır.
Pinokyo’nun Aydınlanması
Pinokyo, babasını yani yaratıcısını kurtarmak için balinanın içine girer. Ölümle burun buruna geldikten sonra tahta bir kukladan gerçek bir çocuğa dönüşür. Bu dönüşüm onun aydınlanmasını temsil eder. Onun iplerini kontrol eden dış ve geçmiş kaynaklı duygu ve düşüncelerden özgürleşen Pinokyo, artık özgür iradesine kavuşur.
Hikâyenin bu kadar güçlü olması tüm bu mesajların sembollerle başarılı bir şekilde kahramanın yolculuğu ile harmanlanmasından gelmektedir. Şimdi kendimize soralım:
“Etrafımızdaki kişilerin kaçı Pinokyo?
Kaçımızın hayatı görülmeyen ipler tarafından kontrol ediliyor?”
Deniz Öztaş
